فرهنگ بیمه دیجیتال

 

در سال‌های اخیر، به دلیل بی‌توجهی به اصول فنی و مهندسی در ساخت و سازها و عدم رعایت استانداردهای مربوطه در کشور، برخی از ساختمان‌ها به یک بمب ساعتی تبدیل شده اند که هر آن امکان وقوع یک حادثه دلخراش در آنها دور از ذهن نیست. به گفته کارشناسان، عمر مفید ساختمان‌ها در کشور معمولاً کمتر از 35 سال است که این نشان دهنده سرعت بالای فرسودگی بافت شهری دارد. این مسئله در حالی رخ داده است که مسئولان بیشتر به رکود بخش ساختمان و قیمت مسکن توجه می‌کنند و به نظر می‌رسد که حل این مشکل توجه آن‌ها را به خود جلب نمی‌کند.

البته از سوی دیگر دخالت دلالان در این زمینه نیز تأثیرگذار بوده‌ است، به گونه‌ای که عمدتا با احداث ساختمان هایی با ظاهر و رنگ و لعابی فریبنده، ولی بی‌کیفیت اقدام به فروش آنها می‌ نمایند .ساخت و ساز های بدون کیفیت بویژه در حاشیه شهرها در حال افزایش هستند. این در حالی که مسئولین حوزه ساختمان این موضوع را به شدت مورد انتقاد قرار می‌دهند، اما به هیچ وجه خود را مسئول این نابسامانی ها نمی‌دانند و مسئله را به دیگران منتقل می‌کنند. به هر حال، تکرار این وقایع باعث شده تا بحث ایمنی ساختمان‌ها و نقش مهم بیمه در صنعت ساختمان، بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد و کارشناسان این حوزه بر تأکید بر ارتقای کیفیت ساخت و ساز از طریق اجباری کردن خرید بیمه تضمین کیفیت ساختمان تأکید کنند. طبق گفته کارشناسان بیمه، اجباری کردن این بیمه نامه می‌تواند بسیاری از مشکلات موجود در زمینه کیفیت ساخت و ساز را برطرف نماید.

ایمن‌سازی و بهسازی ساختمان‌ها از اهمیت بسیاری برخوردار است. متاسفانه در کشور ما به این مساله توجه چندانی نشده است، این بی توجهی باعث شده تا بلایای طبیعی و غیرطبیعی مختلف، هر بار زیان‌های جانی و مالی بزرگی ایجاد کنند. از سوی دیگر، نبود تمهیدات لازم برای حفاظت در برابر زلزله، آتش‌سوزی، و فرونشست ساختمان‌ها از جمله مشکلاتی است که باید مورد توجه قرار گیرد. در این باره، نهاد‌هایی مانند نظام مهندسی ساختمان و شهرداری باید قوانین و مقررات سفت و سختی را به اجرا در آورند.با اشاره به نقش بیمه در کاهش ریسک ساختمان‌ها، باید تأکید شود که بیمه تنها نباید به عنوان پرداخت‌کننده خسارت در نظر گرفته شود،بلکه باید با هماهنگی میان ارگان‌ها و نهاد‌ها، تأکید بیشتری بر ایمن‌سازی و اجرای قوانین سختگیرانه در مورد خرید بیمه نامه متناسب با ریسک هر پروژه ساختمانی بعمل آید. مجموع این اقدامات می تواند منجر به اصلاح رویه های اجرایی در شرکت های ساختمانی گردیده و در نتیجه، بهبود ایمنی ساختمان‌ها حاصل شود.

در فعالیت‌های عمرانی کشور، باید سه ضلع صنعت بیمه، سازمان نظام مهندسی ساختمان و شهرداری همکاری منسجمی را با یکدیگر داشته باشند تا با رعایت قوانین سختگیرانه، دیگر شاهد ساخت و ساز های بی‌کیفیت و ناایمن در کشور نباشیم. الزامات قانونی به شرکت‌های ساختمانی فشار می‌آورد تا از تعداد ساختمان‌های بی‌کیفیت به تدریج کاسته شود. اهمیت الزام بیمه‌نامه عیوب اساسی و پنهان ساختمان یکی از مهمترین اقدام ها است . در این بیمه که به بیمه تضمین کیفیت ساختمان نیز شناخته می شود، کارفرما یا همان سازنده ساختمان با پرداخت حق بیمه متناسب نوع کاربری ساختمان (مسکونی،تجاری،اداری) با درصدی از ارزش ساختمان، هرگونه خسارت ناشی از عیوب اساسی و پنهان ساختمان ساخته‌شده را تحت پوشش بیمه قرار می‌دهد.

این بیمه‌نامه پوشش خسارت‌های ناشی از طراحی نادرست، استفاده از مصالح نامناسب یا اجرای نادرست در ساختمان‌های در حال بهره‌برداری را فراهم می‌کند. پیش از آغاز پروژه ساختمانی، سازندگان این بیمه‌نامه را خریداری می‌کنند. به همین دلیل، در طول فرآیند ساخت، همه مراحل توسط مهندسان ناظر معتمد شرکت بیمه تحت نظارت قرار می گیرد که این کمک مهمی به ایمن‌سازی ساختمان‌ها می‌کند. طبق قوانین، شهرداری‌ها به عنوان مرجع صدور پروانه ساختمانی موظفند این بیمه‌نامه را بررسی و کنترل کنند. اما متأسفانه، شهرداری‌ها در این زمینه نظارت کافی را انجام نمی‌دهند. به دلیل این نقص اجرایی، در زمان وقوع حادثه، بیمه گذار و یا ذینفعان ساختمان نمی‌توانند مبلغ خسارت واقعی را دریافت نمایند. اگر این بیمه‌نامه به صورت الزامی و به درستی اجرا شود، قطعاً تأثیرات مثبت بسیاری خواهد داشت. این موضوع نیازمند پیگیری جدی از سوی مسئولان مربوطه است.

نقش بیمه در صنعت ساختمان حیاتی است و اهمیت برقراری بیمه تضمین کیفیت ساختمان برای ایمنی ساخت و ساز‌ها الزامیست. با وقوع حوادثی همچون ریزش ساختمان‌هایی مانند پلاسکو یا متروپل که آسیب‌های جدی به همراه داشته‌اند، ضرورت ایجاد قوانینی برای تهیه بیمه تضمین کیفیت ساختمان‌ آشکار می‌شود. به نظر می‌رسد هیچ راه دیگری بجز این وجود ندارد تا بتوانیم ایمنی و کیفیت ساختمان‌ها را بهبود بخشیم.

با وقوع حوادث متعدد در صنعت ساختمان در سال‌های اخیر، شرکت‌های بیمه به این باور رسیده‌اند که بیمه‌نامه‌های تضمین کیفیت ساختمان می‌توانند شرایط این صنعت را بهبود دهند. این بیمه‌نامه به گونه ای طراحی شده است تا بتواند ساختمان‌های با کیفیت را از ساختمان‌های نامناسب تشخیص دهد و باعث رعایت مقررات ملی ساختمان شود، که این در نهایت به ارتقای کیفیت ساخت وساز منجر خواهد شد. این نوع بیمه‌نامه‌ها نیازمند همکاری موثر سایر سازمان‌ها و نهادهای مرتبط در این حوزه هستند.به نظر کارشناسان، این بیمه‌نامه‌ها با اجرای بازدیدهای دوره‌ای از ساختمان‌ها و ارزیابی جامع کیفیت ساختمان‌ها توسط کارشناسان، می‌توانند ساختمان‌های نا‌کیفیت و نا‌ایمن را شناسایی و ریسک‌های مربوطه را تشخیص دهند، که این موضوع به بهبود مدیریت ریسک پروژه‌ها کمک خواهد کرد. با این حال، متاسفانه این نوع بیمه‌نامه‌ها در کشور ما به اندازه کافی مورد توجه قرار نگرفته‌اند، اما این نشان می‌دهد که نقش سازمان نظام مهندسی در الزامی نمودن این بیمه‌نامه‌ها بسیار حیاتی است. در حال حاضر، تنها در برخی از شهرهای کشور، ساختمان‌ها مجبور به داشتن این بیمه‌نامه‌ها هستند، در حالی که در بسیاری از شهرها، این مسئله به خوبی مورد توجه قرار نگرفته است، که در اینجا نقش فعال سازمان نظام مهندسی بسیار اهمیت دارد.

در حال حاضر، برای ساختمان‌های در حال ساخت، سه نوع بیمه‌نامه از جمله بیمه مسئولیت ابنیه نسبت به اشخاص ثالث، بیمه کارفرما در برابر کارکنان ساختمانی و بیمه تمام خطر پیمانکاران در دسترس است، اما متأسفانه به دلیل عدم الزام قانونی، فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی مناسب، هیچ‌کدام از این بیمه‌نامه‌ها به طور کامل در کشور اجرایی نمی‌شود. توسعه این بیمه‌نامه‌ها می‌تواند به‌عنوان یک عامل اثرگذار نقش مهمی ‌در کاهش ریسک‌های صنعت ساختمان داشته باشد. در واقع، یکی از شیوه‌های کنترل ساخت‌وسازها و ایمن‌سازی آنها، توسعه این بیمه‌نامه‌ها و الزامی کردن بیمه‌نامه تضمین کیفیت ساختمان است که بهتر است به سرعت در این زمینه تصمیم‌گیری شود.همچنین، موضوع بیمه‌نامه‌های آتش‌سوزی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. با وجود حوادث آتش‌سوزی متعدد در کشور، ضروری است که تمامی منازل مسکونی، اماکن تجاری، اداری و ... تحت پوشش این بیمه‌نامه باشند. اما، آمارها نشان می‌دهد که ضریب نفوذ این بیمه‌نامه در کشور پایین است که نشان از اقبال کم مردم به این بیمه‌نامه دارد. لازم است که بیمه‌نامه مسئولیت مدنی ناشی از آتش‌سوزی نیز مورد توجه قرار گیرد تا در صورت وقوع حادثه، خسارت‌های وارد شده به اشخاص ثالث تحت پوشش بیمه قرار گیرد و جبران شود. این نشان می‌دهد که هنوز جای کار در این زمینه وجود دارد و باید تلاش بیشتری انجام شود تا بیمه در حوزه ساختمان، توسعه یابد و ریسک‌های این بخش نیز کاهش یابد.

در کشور های توسعه یافته کنترل کیفیت ساختمان‌ها با همکاری شرکت‌های بیمه و کارشناسان متخصص این حوزه صورت می‌گیرد. این اقدام باعث می‌شود تا تمامی مراحل ساختمان‌ها از ابتدا تا انتها به دقت بررسی شود. این روش تضمین می‌کند که کیفیت نسبی ساختمان‌ها به بهترین شکل ممکن ارتقا یابد. برای این منظور، کارشناسان متخصص در مراحل مختلف ساختمان به صورت دوره‌ای ارزیابی انجام داده و گزارش‌های لازم را به شرکت‌های بیمه ارائه می‌دهند. این اقدامات به این شکل است که در صورت مشاهده تخلفات ساختمانی، مراتب به بیمه‌گذار اعلام می گردد تا بتواند اقدامات لازم را برای رفع مشکل را انجام دهد.هدف اصلی بیمه‌نامه عیوب اساسی و پنهان ساختمان، تضمین کیفیت ساختمان‌ها است. این بیمه‌نامه خسارت‌های وارده به سازه‌های ساختمانی را در طول مدت اعتبار پوشش می‌دهد. استفاده از این بیمه‌نامه می‌تواند به توسعه امنیت سازندگان و سرمایه‌گذاران بخش ساختمان، حفظ حقوق مصرف‌کنندگان و ارتقای کیفیت ساختمان‌ها کمک کند.یکی از راه‌های افزایش کنترل و کیفیت ساختمان‌ها، تجربه کشورهای دیگر است که بیمه‌نامه ساختمان را به شکل اجباری در نظر گرفته‌اند. در این حالت، شرکت‌های بیمه مکلفند در صورت وقوع حادثه، خسارت‌ها را جبران کنند.